Το ISO 45001 είναι το διεθνές πρότυπο για τη Διαχείριση Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία (ΣΔΥΑΕ). Επιβεβαιώνει ότι ο οργανισμός σας αναγνωρίζει, αξιολογεί και ελέγχει συστηματικά τους επαγγελματικούς κινδύνους, συμμορφώνεται με τις νομικές/κανονιστικές υποχρεώσεις και ενισχύει ενεργά τη συμμετοχή των εργαζομένων. Η πιστοποίηση αποτελεί σημείο αναφοράς αξιοπιστίας για πελάτες, εργαζόμενους, προμηθευτές και επόπτες ασφάλειας.
Τι είναι η Πιστοποίηση ISO 45001;
Η πιστοποίηση ISO 45001 αποδεικνύει ότι ο οργανισμός εφαρμόζει ένα συμμετοχικό, τεκμηριωμένο σύστημα διαχείρισης ΥΑΕ με σαφείς ρόλους και μηχανισμούς πρόληψης/βελτίωσης, ώστε να μειώνει τα συμβάντα, τους τραυματισμούς και τις επαγγελματικές ασθένειες και να συμμορφώνεται με τη σχετική νομοθεσία.
Με απλά λόγια: από την αναγνώριση κινδύνων στο χώρο εργασίας μέχρι την εκπαίδευση, την ετοιμότητα για έκτακτα περιστατικά και τη διερεύνηση συμβάντων, το ISO 45001 διασφαλίζει έλεγχο, ιχνηλασιμότητα, ανατροφοδότηση και πρόληψη σε κάθε βήμα.
Το ISO 45001 είναι ανθρωποκεντρικό: εφαρμόζεται σε κάθε οργανισμό που επιδιώκει ασφαλείς και υγιείς συνθήκες εργασίας μέσω της εξάλειψης κινδύνων και της ελαχιστοποίησης επαγγελματικών κινδύνων.
Αυτό επιτυγχάνεται μέσω:
- Συνεχούς αναγνώρισης κινδύνων/ευκαιριών ΥΑΕ (συμπερ. ψυχοκοινωνικών) και ιεράρχησης μέτρων ελέγχου (elimination–substitution–engineering–administrative–PPE).
- Συμμετοχής και διαβούλευσης εργαζομένων, επιτροπών ΥΑΕ και εκπροσώπων ασφάλειας.
- Διαχείρισης αλλαγών, παρακολούθησης δεικτών ΥΑΕ (π.χ. near-miss, LTIFR, συμβάντα), διερεύνησης αιτιών και πρόληψης επανεμφάνισης.
Κύριες Απαιτήσεις και Κεφάλαια του ISO 45001
Οι κύριες απαιτήσεις του ISO 45001 είναι:
- Πλαίσιο Οργανισμού & Ενδιαφερόμενα Μέρη (ανάγκες εργαζομένων/εργολάβων/ρυθμιστικών αρχών)
- Ηγεσία, Πολιτική ΥΑΕ & Δέσμευση Διοίκησης
- Σχεδιασμός με βάση τον κίνδυνο (hazard identification, risk & opportunity management, νομικές υποχρεώσεις)
- Υποστήριξη (πόροι, ικανότητες/εκπαίδευση, επικοινωνία, τεκμηριωμένη πληροφορία)
- Λειτουργία (λειτουργικοί έλεγχοι, εργολάβοι/outsourcing, προμήθειες, διαχείριση αλλαγών, ετοιμότητα & ανταπόκριση σε έκτακτα)
- Αξιολόγηση Επίδοσης (παρακολούθηση & μέτρηση, εσωτερικοί έλεγχοι, ανασκόπηση)
- Βελτίωση (αναφορά συμβάντων, διερεύνηση, διορθωτικές ενέργειες, PDCA)
Οφέλη από την Εφαρμογή του ISO 45001
- Μείωση ατυχημάτων/ασθενειών και απουσιών, βελτίωση ευεξίας και παραγωγικότητας.
- Συμμόρφωση με εργατική/ασφαλιστική νομοθεσία και μειωμένος νομικός/οικονομικός κίνδυνος.
- Κουλτούρα πρόληψης με ενεργή συμμετοχή εργαζομένων και καλύτερη εργασιακή σχέση.
- Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε διαγωνισμούς/προσφορές και ισχυρότερη εικόνα ESG.
- Ετοιμότητα για ολοκλήρωση με άλλα πρότυπα (ISO 9001, ISO 14001) χάρη στη κοινή “High Level Structure”.
Η Διαδικασία Πιστοποίησης ISO 45001
Ως διαπιστευμένος φορέας πιστοποίησης με μακρόχρονη εμπειρία στην Ελλάδα και διεθνώς, η Q-CERT ακολουθεί μία ξεκάθαρη, φιλική προς την επιχείρηση διαδικασία:
Προαπαιτούμενα πριν την πιστοποίηση ISO 45001
Τεκμηριωμένο ΣΔΥΑΕ με πολιτική, στόχους και δείκτες, επικαιροποιημένες εκτιμήσεις επαγγελματικού κινδύνου & νομικό μητρώο, ολοκληρωμένος κύκλος εσωτερικών επιθεωρήσεων και μία ανασκόπηση διοίκησης με στοιχεία επίδοσης/βελτίωσης.
Φάση Ι (Stage 1) – Έλεγχος ετοιμότητας, επί τόπου
Κατανόηση πλαισίου/διεργασιών, αξιολόγηση επικινδυνότητας, νομικών υποχρεώσεων, πόρων, αποτελεσμάτων εσωτερικών audit & ανασκόπησης. Παραδοτέο: έκθεση με σημεία προσοχής. Η Φάση ΙΙ πρέπει να γίνει εντός 6 μηνών (δυνατό back-to-back εφόσον υπάρχει ετοιμότητα).
Φάση ΙΙ (Stage 2) – Επιτόπια αξιολόγηση εφαρμογής/αποτελεσματικότητας
Δειγματοληπτικός έλεγχος χώρων/δραστηριοτήτων, συνεντεύξεις εργαζομένων και εργολάβων, επιθεώρηση μέτρων ελέγχου, χρήσης ΜΑΠ, εκπαίδευσης, ετοιμότητας έκτακτης ανάγκης, διερεύνησης συμβάντων και διαχείρισης αλλαγών.
Κατηγοριοποίηση ευρημάτων & διορθωτικές ενέργειες
Συμμόρφωση / Minor NC (πρόταση ΔΕ εντός 90 ημερών, επαλήθευση στο επόμενο audit) / Major NC (ολοκλήρωση έως 90 ημέρες, μέγιστο 6 μήνες· αλλιώς επανάληψη Φάσης ΙΙ) / Ευκαιρία βελτίωσης
Απόφαση & Έκδοση Πιστοποιητικού
Η απόφαση λαμβάνεται από αρμόδιο άτομο/ομάδα του Φορέα. Η ημερομηνία ισχύος ξεκινά την ημέρα απόφασης (ή μεταγενέστερα).
Κύκλος 3ετίας & Εποπτικές επιθεωρήσεις
Δύο ετήσιες εποπτικές· η 1η έως 1 έτος − 1 ημέρα από την ημερομηνία απόφασης. Στο σύνολο των δύο εποπτικών καλύπτονται όλες οι απαιτήσεις.
Επαναπιστοποίηση
Συνήθως σε μία φάση (ή δύο αν υπάρχουν μεγάλες αλλαγές). Αν διαπιστωθούν κύριες αποκλίσεις που κλείνουν μετά τη λήξη, το πιστοποιητικό παύει να ισχύει. Παρέχεται παράθυρο 6 μηνών για ολοκλήρωση· μετά την επιτυχή ολοκλήρωση εκδίδεται νέο πιστοποιητικό, με ημερομηνίες σύμφωνα με τον προηγούμενο κύκλο.
Διατήρηση της Πιστοποίησης
Η πιστοποίηση ISO 45001 έχει τριετή ισχύ και διατηρείται μέσω ετήσιων επιτηρήσεων. Μετά την αρχική πιστοποίηση, ο οργανισμός οφείλει να διασφαλίζει συνεχή συμμόρφωση/βελτίωση, με στόχους, δείκτες και ενεργή συμμετοχή εργαζομένων.
Επαναπιστοποίηση: Στον 3ο χρόνο διενεργείται πλήρης επανεκτίμηση με επικαιροποίηση σκοπίου, εκτίμησης κινδύνων, νομικών υποχρεώσεων, επίδοσης και αλλαγών.
Η Οικογένεια ISO 45001 – ISO 9001 – ISO 14001
Η «τριάδα» ISO 45001 (ΥΑΕ), ISO 9001 (Ποιότητα) και ISO 14001 (Περιβάλλον) αποτελεί τον πυρήνα των σύγχρονων Συστημάτων Διαχείρισης. Μοιράζονται την Annex SL (Context–Leadership–Planning–Support–Operation–Performance Evaluation–Improvement), διευκολύνοντας ένα Ενιαίο Σύστημα Διαχείρισης (IMS) με κοινές διαδικασίες για πολιτικές, στόχους, ικανότητες, τεκμηριωμένη πληροφορία, εσωτερικούς ελέγχους και ανασκοπήσεις.
Σε συνδυασμό, προσφέρουν ενιαία διακυβέρνηση, λιγότερη επικάλυψη διαδικασιών, συνδυαστικές επιθεωρήσεις και εστίαση σε ασφάλεια–ποιότητα–περιβάλλον ταυτόχρονα.
ISO 45001 σε Διάφορους Κλάδους
Το ISO 45001 είναι ουδέτερο κλάδου και προσαρμόζεται σε παραγωγή, logistics, κατασκευές, ενέργεια, υγεία, γραφεία/IT, εκπαίδευση κ.ά. Ενσωματώνεται εύκολα σε IMS με ISO 9001/14001 για ενιαία διακυβέρνηση, κοινές επιθεωρήσεις και μειωμένο κόστος.
Case Studies / Παραδείγματα
1) Βιομηχανία (βαριά παραγωγή)
Εφαρμογή ιεράρχησης μέτρων, LOTO, permit-to-work και behavior-based safety. Σε 12 μήνες: −35% TRIR, −40% LTIFR, +60% near-miss reporting.
2) Κατασκευές
Ενοποίηση risk assessments ανά φάση έργου, καθημερινά toolbox talks και αυστηρός έλεγχος εργολάβων. Σε 9 μήνες: −30% συμβάντα, −25% καθυστερήσεις λόγω ασφάλειας.
3) Υπηρεσίες/Γραφεία – IT
Εστίαση σε εργονομία, ψυχοκοινωνικούς κινδύνους (micro-breaks, φόρτος), ασκήσεις εκκένωσης. Σε 6 μήνες: −20% μυοσκελετικές ενοχλήσεις, βελτίωση ικανοποίησης εργαζομένων.
Νομικές & Κανονιστικές Απαιτήσεις στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, οι βασικές απαιτήσεις ΥΑΕ ορίζονται από τον Ν. 3850/2010 (Κώδικας ΥΑΕ) και τον Ν. 4808/2021. Ο εργοδότης οφείλει γραπτή εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου, ορισμό Τεχνικού Ασφάλειας και (όπου απαιτείται) Ιατρού Εργασίας/ΕΞΥΠΠ, εκπαίδευση/ΜΑΠ, σχέδια εκτάκτων και τήρηση νομικού μητρώου. Σε εργοτάξια ισχύει το Π.Δ. 305/1996 (ΣΑΥ/ΦΑΥ). Επιμέρους κανονισμοί καλύπτουν χημικούς, θόρυβο, ανύψωση, πυρασφάλεια, Η/Μ εγκαταστάσεις κ.ά. Έλεγχοι/κυρώσεις ασκούνται από την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας. Η συμμόρφωση τεκμηριώνεται με άδειες εργασίας, αρχεία εκπαίδευσης, συντήρησης εξοπλισμού και ιατρικής παρακολούθησης και αναγγελίες συμβάντων.
Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
Συμπέρασμα – Η Προστιθέμενη Αξία του ISO 45001
Το ISO 45001 δεν είναι απλώς ένα πιστοποιητικό· είναι ένα πρακτικό πλαίσιο πρόληψης που μειώνει μετρήσιμα τους επαγγελματικούς κινδύνους και τις απώλειες, ενισχύει την ευεξία και την παραγωγικότητα, και δημιουργεί κουλτούρα ασφάλειας με συμμετοχή εργαζομένων. Με PDCA, risk-based thinking και ιεράρχηση μέτρων, ευθυγραμμίζει πολιτική, στόχους και δείκτες ΥΑΕ, μειώνοντας κόστος (απουσίες, αποζημιώσεις, downtime) και ενισχύοντας το ESG αποτύπωμα.
Η ολοκλήρωση με ISO 9001 και ISO 14001 δημιουργεί ενιαία διακυβέρνηση και συνέργειες στις επιθεωρήσεις. Με σωστή εφαρμογή, το ISO 45001 γίνεται μοχλός ανθεκτικότητας και βιώσιμης ανάπτυξης.
Για να αποκτήσετε πιστοποίηση ISO 45001:2018, επικοινωνήστε με την Q-CERT και ζητήστε εξατομικευμένη προσφορά.