Η πληροφορία είναι από τα πιο κρίσιμα «περιουσιακά στοιχεία» ενός οργανισμού – είτε μιλάμε για δεδομένα πελατών, τεχνικά σχέδια, πηγαίο κώδικα, είτε για οικονομικά και νομικά αρχεία. Τα τελευταία χρόνια, η αύξηση των κυβερνοεπιθέσεων, της χρήσης cloud υπηρεσιών και της απομακρυσμένης εργασίας έκανε σαφές ότι η ασφάλεια πληροφοριών δεν είναι μόνο τεχνικό θέμα, αλλά θέμα διακυβέρνησης και επιχειρησιακής συνέχειας.
Το ISO/IEC 27001 είναι το διεθνώς αναγνωρισμένο πρότυπο για Συστήματα Διαχείρισης Ασφάλειας Πληροφοριών (Information Security Management Systems – ISMS). Ορίζει τις απαιτήσεις για να εγκαθιδρύεται, να υλοποιείται, να συντηρείται και να βελτιώνεται συνεχώς ένα δομημένο σύστημα διαχείρισης ασφάλειας, με βάση τις αρχές της εμπιστευτικότητας, ακεραιότητας και διαθεσιμότητας των πληροφοριών.
Το πρότυπο εφαρμόζεται σε οργανισμούς κάθε μεγέθους και κλάδου – από μικρές startups και παρόχους SaaS μέχρι νοσοκομεία, τράπεζες, παρόχους cloud υπηρεσιών και δημόσιους οργανισμούς. Σύμφωνα με την επίσημη έρευνα του ISO, πάνω από 70.000 πιστοποιητικά ISO 27001 έχουν εκδοθεί σε 150 χώρες, γεγονός που αποδεικνύει την παγκόσμια αναγνώρισή του.
Η Πιστοποίηση ISO 27001 δεν είναι νομικά υποχρεωτική για όλες τις επιχειρήσεις, ωστόσο σε πολλούς κλάδους αποτελεί πλέον προαπαιτούμενο σε συμβάσεις, RFPs και διεθνείς συνεργασίες.
Τι είναι το ISO 27001 και γιατί είναι σημαντικό
Το ISO/IEC 27001 καθορίζει τις απαιτήσεις ενός Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας Πληροφοριών (ISMS). Δεν είναι τεχνικό «manual» για firewalls, αλλά ένα management standard που ζητά από τον οργανισμό να:
Η δομή του ISO 27001 (clauses 4–10) ακολουθεί το Annex SL των σύγχρονων προτύπων ISO (π.χ. ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001), ώστε να μπορεί εύκολα να ενσωματωθεί σε ένα Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης. Το πρότυπο καλύπτει ενότητες όπως:
Η σημασία του ISO 27001 είναι διπλή:
- Επιχειρησιακή:
- Κανονιστική:
Για οργανισμούς στην Ελλάδα, η Πιστοποίηση ISO 27001 αποτελεί πλέον ουσιαστικό «διαβατήριο» για συμμετοχή σε μεγάλα έργα πληροφορικής, τραπεζικές συνεργασίες, B2B SaaS συμβόλαια και υπηρεσίες cloud.
Οφέλη από την Πιστοποίηση ISO 27001
Η εφαρμογή ενός ISMS και η Πιστοποίηση ISO 27001 προσφέρει συνδυασμό τεχνικών, νομικών και εμπορικών ωφελειών:
- Προστασία εταιρικών και προσωπικών δεδομένων
Μέσω συστηματικού risk assessment, ταξινόμησης πληροφοριών, ελέγχου πρόσβασης, κρυπτογράφησης, καταγραφής συμβάντων και διαχείρισης περιστατικών, μειώνονται σημαντικά οι πιθανότητες διαρροής ή αλλοίωσης δεδομένων. - Μείωση κόστους μέσω πρόληψης περιστατικών
Ένα σοβαρό περιστατικό ασφάλειας (π.χ. ransomware, data breach) μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια πελατών, διακοπή λειτουργίας, πρόστιμα και δικαστικές διεκδικήσεις. Η συστηματική προσέγγιση του ISO 27001 μειώνει την πιθανότητα και την ένταση τέτοιων περιστατικών, άρα και το συνολικό κόστος κινδύνου. - Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα & πρόσβαση σε νέες αγορές
Η πιστοποίηση:- λειτουργεί ως απτό αποδεικτικό της ωριμότητας στην ασφάλεια,
- ζητείται ολοένα και πιο συχνά σε διαγωνισμούς, συμβάσεις outsourcing και cloud,
- διευκολύνει διεθνείς συνεργασίες, καθώς το πρότυπο είναι αναγνωρισμένο σε 150 χώρες.
- Ενίσχυση εμπιστοσύνης & εταιρικής φήμης
Πελάτες, χρήστες και ρυθμιστικές αρχές προτιμούν οργανισμούς που μπορούν να αποδείξουν ότι διαχειρίζονται υπεύθυνα τα δεδομένα. Η Πιστοποίηση ISO 27001 λειτουργεί ως ισχυρό σήμα αξιοπιστίας. - Καλύτερη εσωτερική οργάνωση & κουλτούρα ασφάλειας
Η καθημερινότητα αλλάζει: σαφέστεροι ρόλοι, ευθυγραμμισμένες διαδικασίες IT–business, εκπαιδευμένοι εργαζόμενοι, τεκμηριωμένες αποφάσεις για αποδοχή/μείωση/μεταφορά κινδύνων. - Βάση για περαιτέρω πιστοποιήσεις
Ένα ώριμο ISMS διευκολύνει την προσθήκη προτύπων όπως ISO 22301 (business continuity), ISO 27701 (privacy), ISO 27017/27018 (cloud), NIS 2 readiness κ.ά.
Απαιτήσεις και Έλεγχοι του ISO 27001:2022
Εκτός από τις «management» απαιτήσεις (clauses 4–10), το ISO 27001 συνοδεύεται από το Annex A – ένα σύνολο 93 ελέγχων ασφάλειας πληροφοριών.
Οι έλεγχοι έχουν ομαδοποιηθεί σε 4 κατηγορίες:
- Organizational controls
- People controls
- Physical controls
- Technological controls
Κεντρικό εργαλείο του ISO 27001 είναι η Δήλωση Εφαρμογής (Statement of Applicability – SoA). Πρόκειται για τεκμηρίωση που:
Η εκπαίδευση προσωπικού, η διαχείριση αλλαγών και η ενεργή συμμετοχή της διοίκησης είναι κρίσιμα στοιχεία για να μην μείνει το ISMS «στα χαρτιά», αλλά να λειτουργεί στην καθημερινή πράξη.
Η σημασία του ISMS (Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας Πληροφοριών)
Το ISMS είναι η «ομπρέλα» κάτω από την οποία οργανώνονται όλοι οι έλεγχοι ασφάλειας, τεχνικοί και οργανωτικοί. Δεν είναι ένα project που «κλείνει», αλλά ένα σύστημα συνεχούς διαχείρισης κινδύνων.
Ένα αποτελεσματικό ISMS:
Με αυτό τον τρόπο, η ασφάλεια πληροφοριών δεν είναι πια «υπόθεση του IT», αλλά επιχειρησιακή προτεραιότητα που συνδέεται με στρατηγική, φήμη και έσοδα.
Βήματα για την Εφαρμογή ISO 27001
Η μετάβαση στην Πιστοποίηση ISO 27001 δεν χρειάζεται να είναι περίπλοκη, εφόσον υπάρχει σωστός σχεδιασμός. Συνήθη βήματα:
- Δέσμευση διοίκησης & ορισμός scope
Ορίζεται τι ακριβώς θα καλύπτει το ISMS (π.χ. συγκεκριμένες υπηρεσίες, κέντρα δεδομένων, θυγατρικές). Χωρίς ξεκάθαρο scope, το ISMS γίνεται είτε υπερβολικά γενικό είτε ανεφάρμοστο. - Gap analysis
Σύγκριση της υφιστάμενης κατάστασης με τις απαιτήσεις του ISO 27001 και τις βέλτιστες πρακτικές (συμπεριλαμβανομένων των Annex A controls). Εντοπίζονται κενά σε:- πολιτικές & διαδικασίες,
- τεκμηρίωση,
- τεχνικά μέτρα,
- ρόλους & αρμοδιότητες.
- Risk assessment & risk treatment plan
Καταγραφή assets, απειλών, ευπαθειών και επιπτώσεων· υπολογισμός κινδύνων και επιλογή στρατηγικής (mitigate, accept, transfer, avoid). Το risk treatment plan συνδέει συγκεκριμένους ελέγχους με συγκεκριμένους κινδύνους. - Πολιτικές, διαδικασίες & τεκμηρίωση
Σύνταξη ή επικαιροποίηση:- πολιτικής ασφάλειας,
- πολιτικής χρήσης συστημάτων & mobile devices,
- διαδικασιών διαχείρισης περιστατικών, backup, αλλαγών, προσβάσεων, προμηθευτών κ.λπ.,
- SoA και risk register.
- Υλοποίηση τεχνικών & οργανωτικών μέτρων
Εφαρμόζονται οι έλεγχοι που έχουν επιλεγεί: segmentations, hardening, MFA, logging/SIEM, DLP, κρυπτογράφηση, φυσική ασφάλεια, καθώς και οργανωτικά μέτρα όπως NDA, SLA, διαδικασίες offboarding, αξιολόγηση προμηθευτών κ.ά. - Εκπαίδευση & awareness
Στοχευμένη εκπαίδευση για:- όλα τα στελέχη (phishing, password hygiene, incident reporting),
- τεχνικές ομάδες (hardening, vulnerability management),
- management (risk-based decision-making).
- Internal audit & Management Review
Διενεργείται πλήρης εσωτερική επιθεώρηση του ISMS και στη συνέχεια ανασκόπηση από τη διοίκηση με βάση ευρήματα, δείκτες, περιστατικά και αλλαγές στο περιβάλλον. - Προετοιμασία για Πιστοποίηση ISO 27001
Έλεγχος ετοιμότητας, διόρθωση τυχόν κενών και επιλογή διαπιστευμένου φορέα πιστοποίησης.
Διαδικασία Πιστοποίησης ISO 27001
Η Πιστοποίηση ISO 27001 πραγματοποιείται από διαπιστευμένους φορείς πιστοποίησης όπως η Q-Cert, οι οποίοι έχουν αξιολογηθεί από εθνικούς οργανισμούς διαπίστευσης όπως το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ) στην Ελλάδα.
Η τυπική διαδικασία περιλαμβάνει:
- Προ-αξιολόγηση / προ-επιθεώρηση (προαιρετικά)
Μπορεί να γίνει μια αρχική επισκόπηση (χωρίς συμβουλευτικό χαρακτήρα) ώστε να εντοπιστούν κρίσιμα σημεία που πρέπει να βελτιωθούν πριν το επίσημο audit. - Επιθεώρηση Πιστοποίησης – Στάδιο 1 (Stage 1)
Εστίαση στη τεκμηρίωση και στην ετοιμότητα του ISMS:- κατανόηση scope και πλαισίου,
- έλεγχος πολιτικών, risk assessment, risk treatment, SoA,
- έλεγχος εσωτερικών ελέγχων και Management Review,
- αξιολόγηση ετοιμότητας για Stage 2.
- Επιθεώρηση Πιστοποίησης – Στάδιο 2 (Stage 2)
Εστίαση στην υλοποίηση και αποτελεσματικότητα:- συνεντεύξεις με στελέχη και προσωπικό,
- δειγματοληπτικοί έλεγχοι σε διαδικασίες, συστήματα, sites,
- επαλήθευση ότι τα μέτρα εφαρμόζονται στην πράξη.
Τα ευρήματα κατηγοριοποιούνται (συμμόρφωση, παρατήρηση, μικρή/μείζων μη συμμόρφωση) και ο οργανισμός καλείται να υποβάλει διορθωτικές ενέργειες όπου απαιτείται.
- Απόφαση & έκδοση Πιστοποιητικού
Η απόφαση λαμβάνεται από ανεξάρτητο αρμόδιο όργανο του φορέα πιστοποίησης. Η ισχύς του πιστοποιητικού είναι συνήθως 3 έτη, υπό την προϋπόθεση ότι ολοκληρώνονται με επιτυχία οι ετήσιες επιθεωρήσεις επιτήρησης. - Ετήσιες επιτηρήσεις & επαναξιολόγηση (recertification)
Κατά τη διάρκεια του τριετούς κύκλου, ο φορέας:- επανεξετάζει δείγμα από τις διεργασίες και τους ελέγχους,
- επιβεβαιώνει την υλοποίηση διορθωτικών ενεργειών,
- αξιολογεί αλλαγές στο scope, σε συστήματα, σε νομικό πλαίσιο.
Μετά την ολοκλήρωση του κύκλου, πραγματοποιείται audit επαναπιστοποίησης (recertification).
ISO 27001 και NIS 2
Η Οδηγία NIS 2 (ΕΕ 2022/2555) είναι το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο για την κυβερνοασφάλεια, που θέτει ελάχιστες απαιτήσεις για ένα «υψηλό κοινό επίπεδο ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών» σε όλη την ΕΕ. Επεκτείνει σημαντικά το πεδίο εφαρμογής της αρχικής NIS, καλύπτοντας περισσότερους κλάδους και διακρίνοντας πλέον μεταξύ «ουσιωδών» (essential) και «σημαντικών» (important) οντοτήτων με αυστηρές υποχρεώσεις για μέτρα ασφάλειας, διαχείριση κινδύνων και αναφορά περιστατικών.(nis-2-directive.com)
Στην Ελλάδα, η NIS 2 έχει ενσωματωθεί με τον Νόμο 5160/2024, ο οποίος ορίζει το εθνικό πλαίσιο κυβερνοασφάλειας, τα υπόχρεα νομικά πρόσωπα, τις εποπτικές αρχές και το καθεστώς κυρώσεων.
Το ISO 27001 δεν είναι νομική υποχρέωση από μόνο του, όμως λειτουργεί ως πλήρως συμβατό management framework για μεγάλο μέρος των απαιτήσεων της NIS 2, ειδικά σε ό,τι αφορά το Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας Πληροφοριών, τις πολιτικές, τους ρόλους και την διακυβέρνηση.
Παράλληλα, υπάρχουν στοιχεία της NIS 2 που υπερβαίνουν το ISO 27001 και απαιτούν πρόσθετη οργάνωση, όπως:
Συνοπτικά, η πιστοποίηση ISO 27001 δεν «ισοδυναμεί» αυτόματα με πλήρη συμμόρφωση στον NIS 2, όμως προσφέρει ένα ισχυρό και αναγνωρισμένο υπόβαθρο που μειώνει σημαντικά το «χάσμα» που πρέπει να καλύψει ο οργανισμός για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του Νόμου 5160/2024 και των εθνικών κατευθυντήριων γραμμών.
Κλάδοι Εφαρμογής του ISO 27001
Το πρότυπο μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε κλάδο, με την απαιτούμενη προσαρμογή. Ενδεικτικά:
- Υγειονομικός τομέας & ευαίσθητα δεδομένα υγείας
Κλινικές, διαγνωστικά κέντρα, HIS/EHR providers και e-health πλατφόρμες διαχειρίζονται εξαιρετικά ευαίσθητα δεδομένα. Το ISO 27001 μπορεί να συνδυαστεί με το ISO 27799, που εξειδικεύει την ασφάλεια πληροφοριών στον χώρο της υγείας, βασιζόμενο στο ISO 27002. - Ξενοδοχεία & τουρισμός
Ξενοδοχειακές αλυσίδες και τουριστικοί οργανισμοί επεξεργάζονται προσωπικά δεδομένα, στοιχεία πληρωμών και κρατήσεις μέσω online συστημάτων. - Startups & εταιρείες τεχνολογίας / SaaS
Για B2B SaaS, fintechs, regtechs κ.ά., το ISO 27001 είναι συχνά προαπαιτούμενο για συνεργασίες με τράπεζες, παρόχους πληρωμών ή μεγάλους πελάτες. - Μικρομεσαίες επιχειρήσεις (SMEs)
Παρότι συχνά θεωρούν ότι «δεν είναι στόχος», οι SMEs είναι εξίσου εκτεθειμένες σε κυβερνοεπιθέσεις. Το ISO 27001 είναι πλήρως εφαρμόσιμο και σε μικρούς οργανισμούς, με αναλογική προσέγγιση στα μέτρα, προσφέροντας σαφές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι μη πιστοποιημένων. - Δημόσιος τομέας & κρίσιμες υποδομές
Οργανισμοί που εμπίπτουν σε κανονισμούς όπως NIS 2, εθνική νομοθεσία κυβερνοασφάλειας ή κλαδικά frameworks, χρησιμοποιούν το ISO 27001 ως κεντρικό εργαλείο διακυβέρνησης και τεκμηρίωσης.
Συμπληρωματικά Πρότυπα (ISO 27017, 27018, 27799)
Για οργανισμούς με ειδικές ανάγκες, το ISO 27001 μπορεί να επεκταθεί με εξειδικευμένα πρότυπα:
ISO/IEC 27017 – Cloud Security
Το ISO 27017 είναι κώδικας πρακτικής για ελέγχους ασφάλειας πληροφοριών σε cloud services, βασισμένος στο ISO 27002. Δίνει κατευθύνσεις τόσο σε cloud service providers όσο και σε cloud customers για την κατανομή ευθυνών και την αντιμετώπιση κινδύνων στο cloud.
ISO/IEC 27018 – Προστασία PII σε public cloud
Το ISO 27018 εστιάζει στην προστασία προσωπικά αναγνωρίσιμων πληροφοριών (PII) σε δημόσια cloud περιβάλλοντα. Παρέχει ειδικές κατευθύνσεις για PII processors στο cloud (π.χ. SaaS providers) και συμπληρώνει το ISO 27017 και το ISO 27701.
ISO 27799 – Ασφάλεια πληροφοριών στην Υγεία
Το ISO 27799 προσαρμόζει τις πρακτικές του ISO 27002 στις ιδιαιτερότητες των οργανισμών υγείας, όπου η προστασία ιατρικών δεδομένων είναι κρίσιμη.
Κοινός παρονομαστής όλων των παραπάνω είναι ότι προϋποθέτουν ένα λειτουργικό ISMS κατά ISO 27001, πάνω στο οποίο «κουμπώνουν» ως επεκτάσεις.
Κόστος Πιστοποίησης ISO 27001 στην Ελλάδα
Το κόστος της Πιστοποίησης ISO 27001 επηρεάζεται από:
Στην πράξη, η επένδυση στην Πιστοποίηση ISO 27001 συνήθως αποσβένεται μέσω:
Συχνές Ερωτήσεις (FAQs) για την Πιστοποίηση ISO 27001
Γιατί Q-CERT
Η Πιστοποίηση ISO 27001 δεν είναι απλώς ένα ακόμα πιστοποιητικό πληροφορικής, αλλά μια στρατηγική επιλογή για την προστασία των δεδομένων, της φήμης και της συνέχειας λειτουργίας του οργανισμού. Σε ένα περιβάλλον με αυξανόμενες κυβερνοαπειλές, αυστηρότερες ρυθμίσεις (GDPR, NIS 2) και απαιτητικούς πελάτες, το ISO 27001 αποτελεί το βασικό πλαίσιο διακυβέρνησης της ασφάλειας πληροφοριών.
Η Q-CERT, ως διαπιστευμένος Φορέας Πιστοποίησης συστημάτων διαχείρισης και μοναδικός ελληνικός διαπιστευμένος Φορέας Αξιολόγησης Συμμόρφωσης που παρέχει πιστοποίηση υπηρεσιών εμπιστοσύνης βάσει του Κανονισμού (ΕΕ) 910/2014 (eIDAS), φέρνει στην Πιστοποίηση ISO 27001 τεχνογνωσία αιχμής από τον πιο απαιτητικό ευρωπαϊκό χώρο της ψηφιακής ταυτότητας και των trust services. Αυτό μας ξεχωρίζει στην ελληνική αγορά και διασφαλίζει ότι η αξιολόγηση του ISMS σας γίνεται με τα ίδια αυστηρά κριτήρια και βέλτιστες πρακτικές που εφαρμόζονται σε κορυφαίους ευρωπαϊκούς παρόχους υπηρεσιών εμπιστοσύνης.
Επικοινωνήστε με την Q-CERT για να συζητήσουμε τις ανάγκες σας και να πιστοποιήσουμε το Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας Πληροφοριών σας.
